Erkek infertilitesi çok çeşitli nedenlerden ortaya çıkabilir;
- Beynin alt kısmında bulunan hipofiz bezi FSH ve LH hormonlarını salgılamaktadır. Bu hormonlar erkeklik hormonu olan testosteronun salgılanmasını uyarır ve testislerden sperm üretimini sağlar. Bu hormonlara ait bozukluklar sperm üretimini bozabilmektedir.
- En sık görülen yumurtalık damarlarında varisleşme-yani varikosel’dir. Varikosel, testislerin toplardamarının genişleyip kıvrılmasıyla oluşan bir hastalıktır. İnfertil erkeklerin, %35'inde bulunmaktadır. Sıklıkla sperm hareketliliğinde düşüklüğe neden olur. Bazen de, sayı azlığı ve yapısal bozukluklarla birlikteliği bulunabilmektedir. Varikosel cerrahi olarak düzeltilebilir, ancak direkt olarak infertiliteye yol açmayabileceği gibi, infertilitenin tek nedeni de olmayabilir.
- Bağımlılık yapan haplar, eroin-morfin gibi maddelerin kullanımı ve vücut geliştirme çalışan insanların doping için aldıkları maddeler de sperm kalitesini bozmaktadır. Bu tip ilaçlar kasları kuvvetlendirmek adına vücudun normal hormonal düzenini bozar, dışarıdan bol miktarda vücuda alınması sonucu, bunları vücutta üreten hücreler ve sistemler zayıflayarak devre dışı kalabilir.
- Aşırı sıcak ortamda olanlar ve petro-kimya türü kimyasalların dumanı ile iç içe olanlar infertilite tehlikesi ile karşı karşıya kalırlar. Çeşitli boya, tiner ve kimyasalların kanserojen etki gösterdiği de bilimsel açıdan kanıtlanmış bir gerçektir.
- Testislerin doğuştan normal yerine inmemesi, kasık kanalında veya karın içinde kalması sperm üretim bozukluğuna yol açan nedenlerden birisidir.
- Testislere ait genetik kromozomal bozukluklar da, önemli bir nedendir. Ciddi sperm bozukluğu olan erkeklerin, %10’unda genetik bozukluk bulunma olasılığı söz konusudur. Genetik inceleme sonucunda sıklıkla Klinefelter sendromu, 47 XXY sendromu veya diğer kromozomal anormalliklere rastlanmaktadır.
- Kötü beslenme, stres, sigara- alkol ve kafeinin sperm üretimi üzerindeki etkilerini gösteren çalışmalar mevcuttur. Özellikle sigaranın sperm üzerine olumsuz etkileri bilinmektedir.
- Sebebi bilinmeyen erkek infertilitesi de görülmektedir. Tanı yöntemlerine rağmen, sperm tahlilinde bozukluk saptanan erkeklerin yaklaşık %25'inde bu durumu açıklayabilecek bir neden bulunamamaktadır.
Erkekte en önemli infertilite sebeplerinden biri de, sperm kanallarında olan tıkanıklıklardır. Tüplerdeki tıkanıklık değişik sebeplere bağlıdır;
- Zaman içerisinde gelişen kistlere bağlı olarak tıkanıklık ortaya çıkabilir.
- Kriptorşidizm (inmemiş testis-testislerin kasık kanalı içinde kalması) düzeltilmesi için yapılan ameliyatlar, fıtık ameliyatları, mesane ameliyatları sonrasında sıklıkla tıkanıklık gelişebilmektedir.
- Vazektomi denilen bir doğum kontrol yöntemi sonucu tüplerin bağlanmasında tıkanıklık oluşur.
- Doğumsal nedenlerle tüplerin kısmen veya tamamen gelişmemesi sonucu ortaya çıkabilmektedir.
- Enfeksiyonlar ve özellikle cinsel yolla bulaşan bazı hastalıklar sonucu, kanallarda tıkanmalar oluşabilir. Bel soğukluğu gibi cinsel ilişki ile bulaşan hastalıkların tedavi edilmemesi, kısırlığa sebep olabilmektedir.
- Küçük yaşta geçirilen iltihaplı hastalıklar (kabakulak vb.) da tıkanıklıklara yol açmaktadır.
Erkekte İnfertilite Belirti Verir mi?
Çok nadiren erken infertilitesi belirti verir, genellikle doktor tarafından yapılan spermiogram incelenmesi ile tanı konur. Erkeğin değerlendirilmesinde 3-5 günlük cinsel perhiz sonrası yapılan spermiogram ile yapılır. Normal spermiogram değerleri;
- Meni hacmi:2- 5, 0 ml
- Sperm sayısı:>20 milyon/ml
- Canlı sperm sayısı: >% 50
- Hareketlilik: % 25 hızlı progresyon
- Morfoloji(yapı): >% 4 normal sperm
- pH: 7. 0- 8. 0
- Lökosit(beyaz kan hücresi): < 1milyon/ml olmalıdır.
Erkekte İnfertilite Tanısı Nasıl Konur?
Bazen idrar yaparken yanma, idrar yolundan akıntı olması ön belirti olabilmektedir. Kesin teşhis 3 gün ilişki kısıtlamasından sonra yapılan spermiogram, ultrasonografi ve doktor muayenesi ile konur. Son güncel tıbbi gelişmeler ve özellikle Tüp bebek tedavisinin yaygın olarak kullanılması ile, infertilite problemi olan çiftlerin yüksek başarı oranlarıyla, çocuk sahibi olmaları mümkün olmaktadır. Hatta erkekte Azospermi (semen analizinde sperm bulunmaması) vakalarında bile, eğer ameliyatla erkekten sperm bulunursa, bu çiftler de çocuk sahibi olabilmektedir.