Bebek büyüdükçe anne fiziksel ve duygusal olarak birçok değişiklikle karşılaşır. Bu değişiklikler gebeliğin üçer aylık dönemlerine göre aşağıdaki gibi sıralanabilir.
Yorgunluk
Vücutta oluşan fiziksel, duygusal ve hormonal farklılaşma ilk üç ayda çok sık karşılaşılan bir belirtidir. İlk ayların tamamlanmasından sonra hızla ortadan kalkar.
Bulantı ve kusma
Gebeliğin ilk belirtilerinden olan bulantı ve kusma adet gecikmesinden hemen sonra ortaya çıkar ve ilk dört ay tamamlana kadar devam edebilir. Sabah uyandıldığında başlayabildiği gibi gün içinde herhangi bir anda da ortaya çıkabilir. Sık ve az miktarlarda kraker, tost, pirinç veya makarna gibi karbonhidrat ağırlıklı besinleri yiyerek bastırılabilir.
Sık idrara çıkma
Hormonlarda oluşan değişiklikler sonucunda sık ve az miktarlarda idrar yapmak gerekebilir.
Memelerde duyarlılık
Memeler daha büyük, sert ve daha duyarlı hale gelirler. Meme başı ve çevresi daha koyu bir renk kazanır. Meme başının çevresindeki salgı bezleri büyüyerek küçük kabartılar halini alırlar.
Başağrısı
Hormonal değişikliklere bağlı olarak migren benzeri başağrıları ortaya çıkabilir. Yorgunluk, uzun süre bilgisayar veya televizyon ekranlarına bakma veya uykusuzluk gibi durumlarda ağrı daha da belirgin olacaktır.
Vajinal akıntı
Beyaz, sümüksü bir akıntı ilk aylarda sıkılıkla ortaya çıkar. İlerleyen haftalar içinde akıntının miktarı artar. Ancak akıntıya kaşıntı, koku, yanma veya tahriş hissi gibi belirtilerin eklenmesiyle enfeksiyon gelişmiş olabileceği düşünülerek en kısa zamanda doktora başvurulmalıdır.
Aşerme
Bazen gebelerde alışılagelmedik gıdalara veya maddelere yönelik aşırı bir istek oluşabilir. Sağlıksız gıdalar veya maddeler doğal beslenmenin yerini almadıkça bu bir sorun oluşturmasa da kil veya çamaşır sodası gibi maddelerin aşerilmesi durumunda doktorlara başvurulması gerekli olacaktır.
Gebelikle birlikte ortaya çıkan değişiklikler rahimdeki büyümenin hızlanmasıyla birlikte hormonlarda ortaya çıkan artışlarla gebeliğin ikinci üç ayında daha da belirginleşir.
Sırt ağrısı
Gebelik sırasında leğen kemiğini oluşturan kemikler arasındaki eklemler doğum sırasında bebeğin geçişini kolaylaştırmak amacıyla gevşemeye başlar. Rahimin ağırlaşmaya başlamasıyla birlikte vücudun ağırlık merkezinin yeri değişir. Bu değişime uyum sağlamak için daha dik durmaya çalışmak sırtta ağrılara neden olur. Karın duvarını oluşturan kaslar arasında rahimin artan baskısıyla oluşan ayrılma da sırt ağrılarının artmasına yol açar.
Karın ve kasık ağrısı
Rahimin genişlemesi sonucunda bağlarda ve kaslarda oluşan gerilmeler karın ve kasık ağrılarına neden olur. Rahimi taşıyan ana bağların gerilmesi özellikle ani hareketlerde ortaya çıkan şiddetli bıçak saplanır tarzdaki ağrılarla kendini gösterir.
Kramplar
Genellikle geceleri artan ve uykusuzluğa yol açan kramplar büyümekte olan rahimin bacaklara giden sinirlere baskısına, yorgunluğa veya gıdalarla alınan kalsiyum miktarlarının yetersiz olmasına bağlı olabilir.
Midede yanma
Mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçması sonucunda oluşan yanma rahimdeki büyümenin giderek daha fazla mideye baskı yaparak onu itmesi sonucunda ortaya çıkar. Hormonal etki sonucunda mide boşalmasında ortaya çıkan yavaşlama ve barsak hareketlerindeki azalma da karında şişkinlik ve hazımsızlığa yol açar. Daha sık ve daha az miktarlarda yemek yararlı olacaktır. Yemek yedikten hemen sonrasında da uzanmamak veya yere eğilmemek te dikkat edilmesi gereken davranışlardır.
Deride oluşan değişiklikler
Hormonlarda oluşan artışlar ciltte değişikliklere neden olur. Bunlardan en sık rastlananı ciltteki koyulaşmadır.
Ciltte koyulaşma
Bu özellikle ten rengi daha koyu olan kadınlarda daha da belirgin olur. Nedeni tam belli olmamakla birlikte östrojen düzeylerindeki artışla ilişkili olduğu düşünülmektedir. Göğüs uçlarında ve çevresinde, koltuk altında ve uyluk iç yüzünde ve üreme organlarında bu koyulaşma çok daha belirgindir. Karını ortadan ikiye bölen çizgi koyulaşarak siyah bir çizgi (linea nigra) halini alır. Yüzde oluşan hafif koyulaşma ise gebelik maskesi (chloasma) olarak adlandırılır.
Deride oluşan diğer değişiklikler aşağıda sıralanmıştır:
Kabızlık
Gebelikte en sık rastlanan ve en fazla rahatsızlık veren değişikliklerden biri olan kabızlık sindirim sisteminde oluşan genel yavaşlama ve rahimin barsaklar üzerindeki baskısına bağlı olarak gelişir.
Ayaklarda şişkinlik
Ayak bileklerinde şişkinlik gebelikte sık karşılaşılan bir durumdur. Uzun süre oturma veya ayakta durma, sıcak hava ve aşırı tuz kullanma gibi durumlarda şişkinlik artacaktır. Bacakların ve ayakların gün içinde zaman zaman havaya kaldırılması, pozisyon değişiklikleri, dolaşımı uyarmak için aralıklı olarak bacakları germek ve yürümek şişkinliği azaltacaktır.
Siyatik benzeri ağrılar
Bebeğin başının siyatik sinire baskısına bağlı olarak genellikle bacakların arkasında ağrı hissedilir. Net bir çözümü bulunmayan bu ağrı bebeğin başının doğum kanalı içinde aşağıya inişiyle azalır.
Uyku zorluğu
Giderek büyüyen rahim ve karın uyku zorluklarına neden olabilir. Özellikle yan pozisyonlarda ve dizler arasında ve karının altında yastıklarla yatmak baskıyı azaltacaktır.
Karında kaşıntı
Gebeliğin son aylarında karın cildinde oluşan gerilme ve incelme kaşıntıya yol açar.
Damar lekeleri kırmızı, örümcek ağı görünümünde olup sıklıkla vücudun üst yarısında, yüzde ve boyunda oluşurlar.
Varisler
Rahimin büyümesiyle birlikte artan bası, damar duvarında ve damar içi kapaklarda zayıflamaya yol açarak dolaşımda duraksamanın gelişmesine ve bacaklarda ve karının alt kısmında kanın göllenerek varislere yol açmasına neden olur.
Çatlaklar
Çatlaklar karında, uylukta, kalçalarda ve memelerde oluşabilir. İlk oluşumda kırmızı renkte iken doğumdan sonra gümüşi beyaza dönüşürler.
Hemoroid
Kalın barsağın son kısmında ve anüste oluşan varis benzeri oluşumlar olan hemoroidler kabızlık ve doğum anındaki ıkınmayla ortaya çıkar. Doğumdan hemen sonra genellikle ortadan kaybolurlar.
İdrar kaçırma
Mesane üzerinde rahmin giderek artan baskısı zaman zaman, özellikle de gülme, hapşırma veya öksürme gibi karıniçi basıncın arttığı durumlarda idrar kaçırmaya yol açabilir.